źródło: RadioMaryja, 2013.12.10
Słowo „kantyczka” jest dziś rzadko używane i wielu młodych ludzi może nie wiedzieć, że oznacza ono między innymi książkę z pieśniami religijnymi.
Adwent, czas radosnego oczekiwania i przygotowań do świąt Bożego Narodzenia, to dobry moment na wertowanie dawnych kantyczek, które zawierają dziesiątki pięknych, a częstokroć zupełnie zapomnianych kolęd.
Bogactwo pieśni poświęconych tajemnicy Bożego Narodzenia jest jednym z charakterystycznych rysów polskiej duchowości. Na owo bogactwo składa się poetycki kunszt i głębia tekstów, urzekające melodie, a także sama ilość kolęd i pastorałek, które w kantyczkach stanowią zwykle najliczniejszą grupę w porównaniu z pieśniami na inne okresy roku liturgicznego.
Wspólne kolędowanie może być jednym z najbardziej radosnych wydarzeń w życiu rodzinnym. Dlatego już dziś zachęcamy do sięgania po dawne kantyczki i poszukiwania kolęd, które warto dodać do rodzinnego repertuaru. Dawne pieśni zaskoczą nas swym urokiem i mocą słowa. Przypomną, że Boże Narodzenie to o wiele więcej niż zielone drzewko, renifery i dzwoneczki.
Może się zdarzyć, że starsze osoby, słuchając dawnych kolęd, stwierdzą, że pamiętają dany utwór z dzieciństwa, ale w ich domu śpiewano go na inną melodię. Warto wówczas utrwalić taką wersję, gdyż, kto wie, być może mamy do czynienia z ostatnią osobą, która ją jeszcze pamięta. Na przestrzeni wieków kolędy funkcjonowały przede wszystkim w tradycji ustnej – stąd rozmaitość wersji różniących się słowami bądź melodią, zgodnie z zasadą: „Co wieś to inna pieśń”.
Zachęcamy też do naśladowania Foki Szumejowego i Piotrusia Sawickiego – bohaterów huculskich opowieści Stanisława Vincenza – którzy wsławili się między innymi tym, że przywracali w Karpatach pradawną tradycję kolędowania, docierając z radosną pieśnią do najdalszych górskich osad. To właśnie Stanisław Vincenz przypominał w „Prawdzie starowieku”, że „nie masz większej siły jak drzwi chaty na oścież otwarte całemu światu na Święty Wieczór, gdy Dziecię Boże do świata całego rączki wyciąga”.
Nie każdy z nas posiada w domu stare zbiory kolęd, ale gdy wpiszemy słowo „kantyczki” w wyszukiwarce Federacji Bibliotek Cyfrowych (http://fbc.pionier.net.pl) albo na stronie Biblioteki Narodowej (http://polona.pl/), znajdziemy wydawnictwa z tekstami i nutami mało znanych kolęd. Oto kilka przykładów:
Kantyczki poznańskie zawierające wybór z kantyczek częstochowskich i krakowsich
Kantyczki. Kolędy i pastorałki w czasie Świąt Bożego Narodzenia po domach śpiewane